تعریف آندوسکوپی فوقانی

آندوسکوپی فوقانی عملی است که در جریان آن پزشک متخصص با استفاده از یک دوربین کوچک و ظریف که به انتهای یک لوله دراز و قابل انعطاف وصل است دستگاه گوارش شما را بررسی می کند.
در جریان آندوسکوپی فوقانی مری، معده و اثنی عشر دیده می شود.
چرا آندوسکوپی انجام می دهیم؟
آندوسکوپی برای تشخیص و گاهاً درمان ضایعات ناحیه مری، معده و اثنی عشر استفاده می شود.

پزشک شما در موارد زیر ممکن است توصیه آندوسکوپی نماید.

۱- ارزیابی شکایات بیمار
آندوسکوپی در مواردی مثل تهوع، استفراغ، درد شکم، مشکلات بلع و یا خونریزی گوارشی ممکن است کمک شایانی به کشف علت کند.
۲- نمونه برداری از ضایعه
با مشاهده مستقیم ضایعات می توان از آن نمونه برداری یا به اصطلاح بیوپسی انجام داد. این مورد در کم خونی، خونریزی های گوارشی، التهاب، اسهال و سرطان های گوارشی کاربرد دارد.
۳- درمان
در جریان آندوسکوپی می توان از وسایل مخصوص برای درمان ضایعات گوارشی استفاده کرد. به عنوان مثال می توان به درمان خونریزی حاد گوارشی، گشادکردن تنگی های مری، برداشتن پولیپ اشاره کرد.

ریسک آندوسکوپی

آندوسکوپی فوقانی یک روش بسیار بی خطر است. از عوارض بسیار نادر می توان به موارد زیر اشاره کرد.
خونریزی: ریسک خونریزی زمانی است که نیاز به بیوپسی و یا درمان ضایعات وجود دارد.
عفونت:
پارگی: ریسک پارگی مری و یا سایر نواحی بسیار پایین بوده و در حدود ۱ در ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مورد آندوسکوپی فوقانی گزارش شده است. این ریسک بیشتر در مواردی که نیاز به گشادکردن تنگی های مری با وسایل خاص وجود دارد دیده می شود.
شما با رعایت کردن دستورات قبل از عمل آندوسکوپی می توانید این ریسک را به حداقل برسانید. به عنوان مثال می توان به رعایت ناشتابودن و قطع کردن بعضی از داروهایی که قبلاً مصرف می کردید اشاره کرد. همیشه بیماری های زمینه های و داروهای مصرفی خود را به تیم معالج اطلاع دهید.
علائم هشداردهنده که ممکنست دلالت بر ایجاد عوارض کند:
علائم عوارض احتمالی ناشی از آندوسکپی موارد زیر می باشد:
– تب
– درد قفسه سینه
– تنگی نفس
– مدفوع خونی و یا مدفوع سیاه رنگ شل
– سختی در بلع
– درد شدید و مداوم شکمی
– استفراغ و بخصوص استفراغ خونی و یا حاوی ترشحات قهوه ای رنگ.

آمادگی قبل از آندوسکوپی

شما بایستی از خوردن و نوشیدن از حداقل ۸-۴ ساعت قبل از انجام آندوسکپی پرهیز کنید تا اطمینان حاصل شود که معده شما در هنگام ارزیابی آندوسکوپی خالی می باشد.

قطع داروهای خاص:
به احتمال زیاد شما بایستی مصرف داروهای رقیق کننده خون را از چند روز قبل از آندوسکوپی قطع کنید. در صورت داشتن بیماری هایی مثل بیماری های قلبی عروقی، فشار خون و دیابت باید از پزشک معالج خود دستورات لازم را در مورد نحوه مصرف داروها بگیرید.
بنابراین بایستی تمام داروها و یا ویتامین هایی را که مصرف می کنید به پزشک معالج اطلاع دهید.
از قبل برای دوره ریکاوری بعد از آندوسکوپی برنامه ریزی کنید. خیلی از بیماران موقع آندوسکوپی داروهایی دریافت می کنند تا آرامش و راحتی کافی را در حین عمل آندوسکوپی داشته باشند. بعد از آندوسکوپی شما هشیار هستید ولی به علت تاثیر دارو، حافظه، قضاوت و زمان واکنش شما تا چند ساعت ممکن است مختل باشد. بنابراین بایستی کسی شما را به منزل برساند. شما خودتان نبایستی رانندگی کنید.
از گرفتن تصمیمات مهم مالی و یا شخصی تا ۲۴ ساعت بعد از آندوسکوپی پرهیز نمایید.

در طی آندوسکوپی انتظار چه وقایعی را باید داشته باشید؟

از شما خواسته می شود که روی تخت آندوسکوپی دراز بکشید. مونیتورهایی به شما وصل می شود که وضعیت تنفس و ضربان قلب شما را در طی آندوسکوپی زیر نظر داشته باشیم.
داروی آرامبخش به شما از طریق وریدی تزریق می شود تا شما آرامش و راحتی کافی را در حین آندوسکوپی داشته باشید.
•    ممکنست اسپری بیحس کننده داخل دهانتان استفاده شود. این ماده منجر به بی‏حسی گلوی شما می شود. بین دندانهای شما یک دهانی مخصوص قرار داده می‏شود که دهان شما در طی عمل آندوسکوپی باز بماند.
•    سپس آندوسکوپ وارد دهان می شود. ممکن است پزشک از شما بخواهد که در حین رد شدن اسکوپ بلع انجام دهید:
«قورت بده، قورت بده» …ممکن است در این مرحله احساس فشار مختصر در گلو داشته باشد ولی درد ندارید.
بعد از اینکه آندوسکوپ از گلوی شما عبور کرد شما قادر به حرف زدن نمی باشید.
•    دوربین نوک دستگاه تصاویر دستگاه گوارش را به یک مونیتور منتقل می کند. پزشک شما در صورت وجود ضایعات ممکنست از آنها عکس و یا فیلم تهیه کند.
•    در حین آندوسکوپی برای بهتر دیده شدن دستگاه گوارش هوای با فشار داخل دستگاه گوارش زده می شود شما ممکنست احساس فشار یا پری معده نمایید.
•    پزشک شما ممکن است وسایل خاصی را جهت گرفتن نمونه (بیوپسی) و یا درمان کردن ضایعات و برداشتن پولیپ و غیره از طریق آندوسکوپ وارد دستگاه گوارش بنماید.
بعد از اتمام بررسی آندوسکوپ به آرامی از دهان بیرون آورده می شود. آندوسکوپی فوقانی به طور معمول ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بسته به نوع عمل به طول می‏انجامد.

بعد ازآندوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟

شما حدود یکساعت در ریکاوری خواهید بود تا اثر داروی آرامبخش به حداقل برسد.
بعد از آندوسکوپی ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
۱- نفخ شکم           ۲- کرامپ و درد شکمی خفیف            ۳- گلودرد
این علائم با گذشت زمان بهبود می یابند. اگر نگرانی خاصی داشته باشید می توانید با پزشک خود تماس بگیرید.
بعد از انجام آندوسکوپی شما به نظر کاملاً هشیار می رسید ولی ممکنست تا ۲۴ ساعت قضاوت شما و زمان واکنش شما تا حدی مختل باشد بنابراین از رانندگی و همچنین گرفتن تصمیمات مالی و شخصی مهم در طی این مدت اجتناب فرمایید.